جنگل‌های هیرکانی (خزری) در شمال ایران در طول ساحل جنوبی دریای خزر و نیمرخ شمالی رشته کوه‌های البرز واقع شده است. این جنگل‌های کهنسال پهن برگ، شامل اراضی پست و کوهستانی با مساحتی بالغ بر ۱/۹۴ میلیون هکتار است که جوامع بی‌همتا و متنوع از گونه های گیاهی بومی و در معرض تهدید را در خود جای داده است. جنگل‌های خزری همچنین مأمن گونه‌های ارزشمند جانوری از پرندگان و پستانداران با ارزش می‌باشد. در دهه‌های اخیر توسعه سریع عمرانی و تهدیداتی مانند چرای بی‌رویه، برداشت غیرقانونی از منابع جنگلی، ساخت‌و‌ساز، تصرف غیرقانونی زمین‌ها، توسعه ناپایدار گردشگری، توسعه بی‌رویه کشاورزی و غیره فشار زیادی را بر این اکوسیستم ارزشمند وارد آورده است. علاوه بر داشتن تنوع زیستی با اهمیت و چشم اندازهای ارزشمند، جنگل‌های خزری خدمات چندمنظوره محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی همچون حفظ ذخائر آبی و تنظیم آن، تعدیل اقلیم، ترسیب کربن، امکان گردشگری و تفرج و نیز محصولات صنعتی و غیرصنعتی را فراهم می‌آورد که تاکنون ارزش واقعی این خدمات در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و محلی و نیز طرح‌های جنگلداری احصاء و لحاظ نگردیده است. به همین دلیل ضرورت ارائه الگویی نو در زمینه مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل منطبق بر مفهوم رهیافت زیست بومی (Ecosystem Approach) به خوبی احساس می‌شود.

در این راستا دولت جمهوری اسلامی ایران و برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) با حمایت تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF) با اجرای یک پروژه مشترک ۵ ساله چارچوب‌های مدیریت مشارکتی و چندمنظوره در سیمای جنگلی هیرکانی را با هدف حفظ تنوع زیستی ایجاد خواهند نمود. پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی الگوی نوین مدیریت جنگل را در وسعتی بالغ بر ۱۲۰.۰۰۰ هکتار در قالب ۴ حوزه پایلوت در سه استان گیلان، مازندران و گلستان به آزمون خواهد گذاشت که از این مقدار ۳۰.۰۰۰ هکتار به اجرای طرح‌های جنگلداری جامعه محور اختصاص یافته است. سند این پروژه در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۲ به امضاء مشترک نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملل متحد رسیده که این تاریخ مبداء رسمی آغاز فعالیت‌های پروژه محسوب می‌گردد. 

سازمان‌های دولتی و غیردولتی مرتبط با پروژه شامل سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت امور خارجه، وزارت کشور، وزارت نیرو، سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها در محدوده‌های پایلوت و نیز جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌باشند.

اهداف اصلی این پروژه عبارتند از:

۱. حفظ تنوع زیستی، یکپارچگی اکوسیستم و پایداری خدمات اکوسیستمی در سیمای جنگل‌های هیرکانی

۲. تغییر مدیریت وابسته به چوب به مدیریت چندمنظوره جنگل

دستاوردهای مورد انتظار این پروژه عبارتند از:

۱. توانمندسازی چارچوب مقرراتی و سیاست‌گذاری برای مدیریت چندمنظوره جنگل

 اولین دستاورد مورد انتظار از اجرای پروژه، ایجاد محیط توانمندساز ملی/منطقه‌ای است که از استقرار نظام جدید مدیریت در جنگل‌های هیرکانی حمایت خواهد نمود. این دستاورد شامل بررسی و بازبینی چارچوب‌های سیاست‌گذاری و قوانین و نیز ایجاد و توانمندسازی سازوکارهای هماهنگی بین بخشی است. همچنین احصاء و لحاظ کردن ارزش‌های خدمات اکوسیستمی جنگل‌های هیرکانی تحت این دستاورد محقق خواهد شد.

۲. ارتقاء ظرفیت سازمانی و پرسنلی برای اجرای رویکرد جدید مدیریت چندمنظوره جنگل

 دومین دستاورد مورد انتظار از اجرای پروژه، تقویت ساختارهای سازمانی برای اجرای مدیریت چندمنظوره در جنگل‌های هیرکانی است. در این زمینه ظرفیت‌های سازمانی و تخصصی دستگاه‌های دولتی مرتبط با موضوع مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی، ارزیابی و برنامه‌های ظرفیت‌سازی برای ارتقاء توان لازم جهت اجرای الگوی نوین مدیریت جنگل تدوین و به اجرا در خواهد آمد. بازبینی طرح‌های فعلی مدیریت جنگل، تدوین و اجرای برنامه‌های مدیریت تلفیقی در حوزه‌های جنگلی، تهیه دستورالعمل‌های بخشی برای همسوسازی مدیریت بخش‌های مختلف با اهداف مدیریت تنوع زیستی و نیز ارائه تجربیات موفق در زمینه مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل از دیگر فعالیت‌های مرتبط با این دستاورد است.

۳. مدیریت جامع و چندمنظوره جنگل با رویکرد جنگلداری اجتماعی

 جلب مشارکت مردمی و اجرای جنگلداری جامعه محور سومین دستاورد مورد انتظار از اجرای پروژه است. در این ارتباط ارتقاء آگاهی و بسیج جوامع محلی به عنوان اولین اقدامات در دستور کار قرار دارد. تدوین و اجرای مشارکتی برنامه‌های مدیریت جنگل در حوزه‌های جنگلداری جامعه محور با تاکید بر توسعه معیشت‌های جایگزین از دیگر فعالیت‌های اصلی تحت این دستاورد است.

چهار سیمای جنگلی منتخب برای اجرای این پروژه عبارتند از:

۱. فریرود-زیلکی‌رود، استان گیلان (حوزه ۲۲ و ۲۳)

۲. دوهزار-سه‌هزار، استان مازندران (حوزه ۳۳ و ۳۴)

۳.بلیران، استان مازندران (حوزه ۵۳)

۴.چهل‌چای، استان گلستان (حوزه ۹۲)